Zor düşer bu enflasyon.
TCMB bugün 2024 yılı 2. enflasyon toplantısını yaparak, yıl sonu enflasyonu 2 puan yukarı revize etti ve ℅38 hedef gösterdi, (Bence hedef ℅52–%55 arası yılı bitirecek) kaynak olarak ise perakende satışlardan dolayı talep kaynaklı olduğunu belirtti.
Piyasada güçlü bir talep var. Lakin bu talep, Merkez Bankasının ima ettiği gibi harcama kaynaklı bir talep değil, şirketlerin kâr geliri talebi. İngilizcesi ile "income claims of firms". Türkiye’de enflasyonun ana nedeni bu. Türkiye’de enflasyonu oluşturan durumda döngü mekanizması şu şekilde çalıştı.
Sert devalüasyon+ithalat fiyatlarında $ cinsi artışlar-> ücret gelirlerinde sert düşüş ve ona paralel kâr paylarının artışı-> gelir dağılımının bozulmasıyla ücret ve kâr gelirleri üzerindeki çalışanların ve şirketlerin birbiri ile çelişen, tutarsız talepleri iddiaları
= Enflasyon..
Enflasyonun düşmemesinin nedeni de uygulanan politikaların bu fiyatlama davranışını sınırlayıcı etkisi olmamasından kaynaklanıyor.
Doğrudan yerine dolaylı vergi politikasıyla, harcama kısarak vs. bu enflasyon çözülmez. Çünkü ortada agresif boyutlara ulaşmış bir harcama yok, bir talep yok. Doğru bir vergi politikası ile agresif sektörel hatta daha mikro ölçekte firma bazlı kârlar baskılanmalı. Bu fiyatlama davranışı ancak böyle kırılır. Dolayısıyla, şirketler bir anda kucaklarında bulduğu yüksek kâr marjı kaynaklı süper kârlardan feragat etmek istemiyor.
Burada bu işin çözümü çeşitli malların fiyatlarında kontrole gitmek yani genel olarak gelirler politikası ile bu süper kârları budamaktan geçiyor. Lakin siz Merkez Bankası faizi ile bu şirketlerin finansmanını pahalı hale getirirseniz,sonuç olarak şirketler de kâr marjlarını daha da artırarak yatırım finansmanlarını daha az maliyetli olarak içsel finansman üzerinden yapmaya başlar. Bu yüzden Türkiye’de uygulanan para politikası şu aşamada enflasyonist bir etki yaratmakta.
Şirketler içsel finansmanın sınırlarını zorlayarak bu fiyatlama eğilimine devam edeceklerdir. Fakat bir noktada kaçınılmaz olarak üretimi kısmaya gidecekler işte o noktada yüksek işsizlik ve enflasyon yani stagflasyon vuku bulacak.
Son olarak, ekonomi yönetiminin şuan yaptığı en vahim hatalardan biri TL kredilerindeki yavaşlamanın döviz kredileri ile kompanse edilmesine izin verilmesi. Döviz cinsi kredi artışının acilen sınırlandırılması gerekiyor. Bu kredilerin gittiği şirketlere kontrollü ve proje bazlı döviz kredisi uygulanmalı.
09.05.2024 🙋♂️
