Ali Koç da 1 litre benzine 5.5TL vergi ödüyor, ben de!
Cumhur ve Millet ittifakında size hizmet eden siyasetçiler, popüler akademisyenler, ekonomistler sizi neo-liberal ekonomi politikaları ile uçuradursunlar ben niye yerden bir karış bile havalanamayacağınızın ilk sebebini anlatayım.
Kamunun en büyük geliri vergidir. Sanayiciden, tüccardan, bankacıdan, rantiyeden kurumlar ve gelir vergisi alır; bunun adı doğrudan vergidir.
Vatandaşın harcamalarından ise KDV ve ÖTV üzerinden vergi toplar; bunun adı da dolaylı vergidir. Dolaylı vergi adaletsiz vergidir çünkü mali güce bakılmaksızın herkese eşit oranda uygulanır.
Devlet topladığı vergiyi; memur maaşı, kamu yatırımları, eğitim, sağlık, sosyal devlet harcamaları vs için harcar. Vergi, kimden alıp kime verdiğinizin kararıdır. Gelir dağılımını düzenler. 1980 yılında toplam vergi gelirleri içinde doğrudan vergilerin payı %63, dolaylı vergilerin payı %37’ydi, bkz. grafik. Yani kazanan kesim kazancı oranında vergi veriyor, vergi yükünü üstleniyordu. Zaten Anayasamızın 73. Maddesi, mali güce göre vergilendirmeyi en temel vergilendirme kabul eder. Ancak yıllar içinde iş değişti. Biz kazananı kazancı oranında vergilendiremeyince, denetleyemeyince kolaya kaçtık. Bindik vatandaşın üstüne.
2022 yılında toplam vergi gelirleri içinde doğrudan vergi gelirlerinin payı %35’e gerilerken, adaletsiz vergi olarak bilinen dolaylı verginin payı %65’e çıktı. Yani hükümetler, borsa, faiz, kripto para, emlak al-satçıları, tüccar, müteahhit, sanayiciyi doğru düzgün denetleyip, adil biçimde vergilendiremedikçe yüklendi dolaylı vergilere. O sebeple bugün 22TL olan benzinin yaklaşık 5.5 TL’sini vergiler oluştururken, düz vites 1.0 Volkswagen Polo aracın 668 bin TL olan satış fiyatının 355 bin TL’lik kısmını ÖTV-KDV oluşturuyor.
Dolaylı vergi adaletsizdir. Çünkü Ali Koç da 1 litre benzine 5.5TL vergi ödüyor, ben de. Oysa ne servetimiz ne kazancımız aynı değil. Ama ödediğimiz vergi oranı aynı.
Vergi gelirleri içinde dolaylı vergilerin %65 paya çıkmış olması en büyük adaletsizliktir.
